– Vi må senke terskelen for å komme seg ut i naturen

– Når vi ser at friluftsliv betyr ekstra mykje for eldre, personar med låg inntekt og personar med nedsett funksjonsevne, er det viktig at terskelen for å komme seg ut i naturen blir senka. Vi veit at friluftsliv har ein svært positiv effekt på folks fysiske og psykiske helse, seier Ellen Hambro, direktør for Miljødirektoratet.

Statistisk sentralbyrå (SSB) har på oppdrag frå Miljødirektoratet utarbeidd ein rapport som samanfattar deltaking i friluftsliv både for vaksne og barn. Formålet er å sjå betydninga av friluftsliv i eit langtidsperspektiv frå 1970-talet og fram til i dag.

Må leggje til rette for friluftsliv

Friluftsliv er ein viktig del av det norske folkehelsearbeidet, og inngår også i Noregs 24 miljømål. Eit av miljømåla handlar om å ta vare på viktige friluftsområde og leggje til rette for bruk, og bidra til at friluftsliv blir meir tilgjengeleg for alle (Miljømål 3.1).

– Når omtrent 80 prosent av oss bur i byar og tettstader, må vi både ta vare på parkar og andre grøne område inne i byane og dessutan vareta bynære markaområder. Vi må også leggje til rette gode samband frå bustadområda inn i marka, slik at det blir enklare å drive med friluftsliv i dagleglivet, seier miljødirektøren.

Mens rekordhøge 93 prosent av befolkninga gjekk tur i nærområdet sitt under pandemien, viser også tal frå Natur- og miljøbarometeret 2023 at personar som har tilgang på naturen i nærmiljøet bruker naturen hyppigast.

Kommunane sit på nøkkelen

Det er kvar enkelt kommune som har ansvaret for å leggje til rette for friluftsliv i kommunen sin. Miljødirektoratet samarbeider med fylkeskommunane for at alle kommunar skal ha ein eigen plan for sti- og løypenettet sitt.

– Erfaringane frå nærmiljøsatsinga til Miljødirektoratet viser at tilrettelegging for friluftsliv i nærmiljøet har mange positive effektar for både samfunnet og enkeltmenneske. Godt planlagde stiar, løyper og turvegar er viktige for at fleire skal drive med friluftsliv i kvardagen. Fram til no er over 240 kommunar i gang med å lage slike planar, seier Hambro.

Sjølv om talet som er ute tre til fire dagar i veka har sokke sidan koronaåret 2020, har det vore ein auke i andelen som går ein til to dagar eller annakvar veke, viser tal frå Natur- og miljøbarometeret.

Store variasjonar i befolkninga

Hovudtrekka i det norske friluftslivet er at talet på folk som har drive med ulike friluftslivsaktivitetar, har vore relativt stabilt eller svak nedgang dei siste 50-åra. Nordmenn driv stort sett med mykje ulikt friluftsliv, med alt frå spasar- og sykkelturar til padling og fiske.

– Vi synest det er gledeleg å sjå at friluftslivsdeltakinga blant dei yngste er høg, og at dei eldre har auka deltakinga si betrakteleg. Samtidig ser vi at enkelte grupper deltek i mindre grad, seier Hambro.

Sjølv om friluftsliv er ein viktig del av den norske kulturen, er det store variasjonar i befolkninga når det gjeld deltaking i friluftsliv. Mens yngre og personar med høgare utdanning og inntekt har høg deltaking, deltek einslege forsørgjarar, og personar med låg utdanning og inntekt i mindre grad. Dette gjeld både vaksne og barn.