Skrivereglar

Vi skriv Statsforvaltaren med stor forbokstav når vi meiner eit bestemt statsforvaltarembete.

Når vi viser til personen eller forvaltningsorganet generelt, bruker vi liten forbokstav.

Døme:

• Eg fekk eit brev frå Statsforvaltaren i Trøndelag
• I går drakk eg kaffi med statsforvaltaren i Trøndelag
• Det er statsforvaltaren (= statsforvaltarane) som har ansvar for forvaltninga av …

Mange ord kan skrivast på fleire måtar, som orda forureining/ureining. Du kan velje det som passar deg best, men pass på at du bruker den same skrivemåten gjennom heile teksten.

Det same gjeld til dømes bruken av a-infinitiv eller e-infinitiv: Vel enten å skrive eller å skriva, med mindre du har kontroll på kløyvd infinitiv. Ver også konsekvent i bøying av enkeltord, for eksempel ved verb som kan vere både a- og e-verb (som skape og like) og substantiv som kan ha ulike kjønn (som lov og tekst ). Andre ord kan ha valfri enkel eller dobbel konsonant, som substantivet kjøken/kjøkken og verbet kome/komme. Det er tilstrekkeleg å vere konsekvent innanfor kvart enkelt ord.

Lovtilvisingar er ei støtte, ikkje hovudbodskapen. Dei skal aldri dominere i ein tekst for ikkje-juristar. Der skal alltid innhaldet spele hovudrolla.

Det viktigaste er å sørgje for at lesaren forstår innhaldet i tekstane vi skriv. Det vil seie at du først må forklare eller rettleie i kva føresegna betyr, før du viser.

Bruk korttittel på lovene og forskriftene 

Døme:

• Bruk forureiningslova, ikkje lov om vern mot forurensninger og om avfall.
• Bruk viltforskrifta, ikkje forskrift om skadefelling, dødt vilt og bruk av vilt i oppdrett, forskning og dyrepark. 

Du treng heller ikkje føre opp dato i lovtilvisingar, til dømes FOR-2020-04-01-565 eller forskrift 1. april 2020 om … 

Lovtilvisingar har minst tre funksjonar. Dei skal 

1. hjelpe lesaren til å forstå 
2. hjelpe lesaren til sjølv å orientere seg 
3. byggje tillit og forankre bodskapen 

Lover skal ha liten forbokstav

Døme: 

• forureiningslova 
• naturmangfaldslova 
• vassforskrifta 

Dei einaste unntaka er Grunnlova og lover som har eit eigennamn som første ledd, som Finnmarkslova og Svalbardlova.

Skrivereglar om paragrafar 

Lover er delte inn i paragrafar. Bruk mellomrom mellom paragraf og tal og mellom tal og bokstav: 

• Skriv 15, ikkje §15. 
• Skriv 15 a, ikkje § 15a.

Når vi viser til fleire paragrafar, bruker vi to paragrafteikn:  

• Skriv § 10 til 20, dersom du viser til alle mellom 10 og 20. Ikkje skriv §§ 10–20. 
• Skriv § 10 og 20, dersom du viser til paragrafane 10 og 20. 

Paragrafar er delte inn i ledd, som svarer til avsnitt i vanleg prosa. Det skal ikkje vere komma mellom paragrafen og ledda: 

Skriv viltlova § 10 første ledd, ikkje viltlova § 10, første ledd. 

Når vi viser til ledd og bokstavpunkt i ei oppramsing i ein paragraf, skal orda ledd og bokstav vere med: 

• 126 første ledd bokstav a 

I nokre lover er paragrafane ein kombinasjon av kapittelnummer og paragrafteikn. Det første talet viser til kapittelet, det andre til paragrafen.  

Bruk bindestrek mellom dei to tala: 

• Skriv 2-1, ikkje § 2.1. 

Hugs: Ein regel det kanskje er mest naturleg å minne om for bokmålsskribentar, er at det ikkje skal vere genitivs-s til lovnamna når du viser til paragrafane i lover og forskrifter.  

• Bokmålsdøme: viltforskriften § 4, ikkje viltforskriftens § 4. 

Når vi forkortar og skriv berre lova eller forskrifta i staden for namnet, er det likevel greitt med genitivs-s på bokmål: lovens § 15. Men kva med nynorsk? På nynorsk snur vi på det og bruker preposisjon:

• Skriv 15 i lova eller § 15 i forskrifta.

Bruk gjerne lister for å gi oversikt over aktuelt regelverk 

Gi nok informasjon i listene om kva reglane seier, til dømes: 

• Reglane om handtering av næringsavfall finn du i forureiningslova § 32. 
• Regelen om løyve til å forureine finn du i forureiningslova § 11. 
• Reglane om anke finn du i tvistelova kapittel 29. 
• Reglane om å tildele fellingsløyve finn du i hjorteviltforskrifta § 18.

Du kan formatere ord og ordgrupper for å skilje ut informasjon frå resten av teksten. Ikkje overdriv, og ver konsekvent gjennom éin og same tekst.

Kursiv

Du kan setje namn på publikasjonar i kursiv:

• Strategi 2020–2025

Dropp likevel kursiven når du omtaler dokumentet generelt, altså når du ikkje skriv tittelen heilt ordrett:

• Rammene for strategien byggjer på …

Hermeteikn (hermeteikn)

Hermeteikn kan brukast i staden for kursiv.

Dei norske hermeteikna er desse: «»

Vi skriv datoar i rekkjefølgja dag–månad–år.

Vi skriv datoar slik i løpande tekst: 1. januar 2023

Dersom du berre bruker tal, skal det ikkje vere nokon mellomrom: 01.01.2023 eller 1.1.2023

Vi skriv klokkeslett med punktum mellom timar og minutt.

• 00
• 30

Den offisielle skrivemåten for telefonnummer er slik:

• 73 58 05 00 (fasttelefon og mobil)
• 02800 (femsifra telefonnummer)

Små tal skriv vi som regel med bokstavar. Vi reknar tal til og med tolv som små.

• Fem ulvar og to jervar

Innanfor den same setninga eller det same avsnittet bør vi vere konsekvente og velje enten siffer eller bokstavar. I tekstar med mykje tal – der tala er hovudsaka – bør vi vanlegvis skrive alle tala med siffer, til dømes i tabellar, matematiske utgreiingar og liknande.

• I 2022 vart det fødd 72 kull med til saman 334 fjellrevkvalpar.

Store tal ordnar vi i grupper på tre og tre siffer. Det skal ikkje vere punktum nokon stad.

• 13 695 innbyggjarar
• 4 500 800 kroner
• 4 593 personar

På norsk bruker vi komma i desimaltal, ikkje punktum.

• 2,5 grader

Det skal alltid vere komma framfor men og mellom setningar som er bundne saman med og, eller og for. Det skal ofte vere komma i setningar som startar med dersom, viss, når og då.

Uavhengig av reglane skal du setje komma når det er nødvendig for å unngå misforståingar.

• Døme: Vi har ein hund, og ein treåring som kan snakke.

Det skal vere komma mellom sideordna setningar når den andre setninga inneheld eit subjekt.

• Døme med subjekt i andre setning: Ellen skjønte vitsen, og ho lo godt.
• Døme utan subjekt i andre del av setninga: Ellen skjønte vitsen og lo godt.

Leddsetningar er setningar som ikkje gir meining når dei står åleine. Det skal vere komma

1. etter ei leddsetning som står først: Då han kom, gjekk eg.
2. etter ei relativsetning / innskoten leddsetning: Mannen som var mistenkt for rana, vart lauslaten dagen etter.
3. framfor og bak ei relativsetning / innskoten leddsetning som ikkje er nødvendig for å forstå teksten: Pål, som var veldig blid, vart einstemmig vald.
4. framfor ei leddsetning som ikkje er nødvendig: Ellen likte forslaget frå Morten, sjølv om ho hadde sine innvendingar.

Det skal vere komma framfor tiltaleord, svarord og utropsord.

• Døme: Hei, Mahmoud!
• Døme: Ja, det stemmer.

Ver varsam med forkortingar i løpande tekst. Det gjeld særleg forkortingar som er ukjende eller interne, som KLD (Klima- og miljødepartementet), TLG (toppleiargruppa), SNO (Statens naturoppsyn) og så vidare. Forklar alltid forkortingar første gongen du bruker dei i ein tekst.

Forbokstavord som er eigennamn og kan lesast i eitt, skriv vi med små bokstavar.

• Nilu (Norsk institutt for luftforskning)
• Niva (Norsk institutt for vassforskning )
• Nina (Norsk institutt for naturforskning )
• Koa (Kontraktar og innkjøp)

I løpande tekst tilrår vi å skrive prosent og promille med bokstavar i staden for å bruke teikna % og ‰ når det ikkje står saman med eit siffer. Teikna skal berre brukast med siffer: 5 % (ikkje fem %).

Det skal vere mellomrom (helst hardt mellomrom: Ctrl + Skift + mellomrom) mellom talet og prosentteiknet/promilleteiknet.

• Over 68 prosent av landarealet på Svalbard er verna.
• Det finst naturvernområde i meir enn seks prosent av skogane våre.
• Saltinnhaldet har auka med 0,02–0,11 promille.
• 3,8 % av den produktive skogen og 8,4 % av den uproduktive skogen er verna.

Fotnoteteiknet skal stå etter punktum når fotnoten gjeld heile setninga. Gjeld fotnoten eit enkeltord eller uttrykk, skal det stå etter ordet.

Døme:

• Miljødirektoratet har kontor i Oslo og Trondheim.¹(Fotnoten gjeld heile setninga.)
• Miljødirektoratet har kontor i Oslo og Trondheim¹. (Fotnoten gjeld berre ordet Trondheim.)